Witaj w Winnicy

Dwór Winnica

Dwór Winnica został zbudowany w II poł. XIX wieku dla rodziny Ciółkowskich, według projektu architekta Józefa Hussa. Podstawowe elementy założenia stanowiły: murowany dwór, park krajobrazowy, zabudowania gospodarcze, sad i warzywnik.

Budynek dworu jest murowany z cegły, otynkowany, zbudowany na planie prostokąta z dobudówką przy płd.-wsch. narożniku. Budynek główny parterowy, z użytkowym poddaszem, więźba stolcowa, dach naczółkowy, kryty blachą. Więźba i pokrycie dachowe remontowane w połowie XX wieku. Elewacja frontowa (północna) dziewięcioosiowa z umieszczonym centralnie, trójosiowym gankiem. W elewacji zachodniej dodatkowe wejście a nad nim żeliwny balkon ozdobiony balustradą.

Ze względu na słaby stan techniczny cały budynek dworu jest aktualnie wyłączony z użytkowania. W okresie powojennym w wyniku licznych przebudów, pierwotna funkcja pomieszczeń uległa znacznemu zatarciu. We wnętrzach nie zachowały się praktycznie żadne oryginalne elementy. Aktualny rozkład i funkcja pomieszczeń jest wynikiem podzielenia budynku na osobne mieszkania komunalne na przełomie lat 60-tych i 70-tych ubiegłego wieku. Od końca lat 90-tych mieszkańcy byli stopniowo wysiedlani i dwór wraz z parkiem popadał w ruinę.

Decyzją Konserwatora Zabytków z dn. 5 czerwca 1979 r. budynek dworu wraz całym założeniem parkowym (w pierwotnych granicach, ok 6 ha) został wpisany do Rejestru Zabytków, pod nr 508 i jest objęty ochroną konserwatorską.

W 2021 roku Dwór Winnica otrzymał certyfikat „Cenny Zabytek Mazowsza” przyznawany przez Samorząd Województwa Mazowieckiego.

Park krajobrazowy

Pierwotne założenie parkowe rozpościerało się na powierzchni ok. 6 ha. Do dworu prowadziły dwie aleje wjazdowe, które łączyły się z dziedzińcem przed północną (frontową) elewacją budynku. Zachodnia aleja wjazdowa (nieistniejąca) była obsadzona rzędem lip.

• Park krajobrazowy Dworu Winnica

Centralną część parku, w otoczeniu dworu i dziedzińca tworzył ogród z rabatami kwiatowymi. Południowa (tylna) część parku miała bardziej naturalny charakter, z polaną parkową i głębokim, malowniczym jarem, płynnie przechodzącym w kompleks leśny. Pierwotnie jarem płynął strumień, który wpadał do Skrwy Prawej, aktualnie jar jest suchy. Poszczególne części założenia były ze sobą skomunikowane alejkami gruntowymi. Drzewostan parku tworzyły gatunki rodzimego pochodzenia: dęby, jesiony, graby, lipy, klony, kasztanowce i wierzby. Na terenie parku znajdowały się 3 stawy. Park nie był ogrodzony.

Z upływem lat wiele drzew zostało wyciętych, zlikwidowano również sady, warzywnik i zabudowania gospodarcze. Dawny układ parkowy został zdewastowany i uległ całkowitemu zatarciu. Aktualnie park ma powierzchnię ok. 1,3 ha, z najstarszymi drzewami w wieku 120-150 lat: lipa drobnolistna (2 szt.), kasztanowce białe (2 szt.), dąb szypułkowy odm. kolumnowa (1 szt.), jesion wyniosły (1 szt.). W południowo-zachodniej częsci parku znajduje się urokliwa alejka grabowa. Oryginalne stawy są niestety zarośnięte i pozbawione wody.

• Co warto zobaczyć w parku?

• Mapka najbliższej okolicy

Lokalizacja

Park wraz z dworem zlokalizowany został na skraju urokliwego jaru, w pobliżu Skrwy Prawej. Kompleks znajduje się na granicy otuliny Brudzeńskiego Parku Krajobrazowego, w strefie obszaru chronionego krajobrazu. Od południa graniczy z chronionym lasem liściastym z licznym starodrzewem.

Dwór znajduje się we wsi Winnica, gm. Brudzeń Duży, pow. Płock, woj. mazowieckie w odległości ok. 20 km od Płocka, w kierunku płn.-wsch., dojazd z Płocka drogą nr 559.

• Mapka najbliższej okolicy

Brudzeński Park Krajobrazowy - Mazowiecka Szwajcaria

Brudzeński Park Krajobrazowy jest obszarem chronionym o wielkości ok. 32 km² zlokalizowanym na prawym brzegu rzeki Wisły obejmującym dolny odcinek Skrwy Prawej. Cechą charakterystyczną jest jego ukształtowanie powstałe w czasie ostatniego zlodowacenia – malownicze jary, wąwozy i strumienie zasilające w wodę rzekę Skrwę. Powierzchnia lasów stanowi ponad połowę powierzchni Parku. Na jego Parku zlokalizowane są trzy rezerwaty przyrody: Sikórz, Brwilno oraz Brudzeńskie Jary.

• Brudzeński Park Krajobrazowy

W Parku oraz jego sąsiedztwie znajdują się liczne obiekty historyczne – stanowiska archeologiczne, sakralne, pałacowe, jedenaście dworów szlacheckich oraz kilka młynów wodnych. Kilkanaście z nich objętych jest ochroną konserwatorską.

Rzeka Skrwa w sposób naturalny komunikuje ze sobą wszystkie trzy rezerwaty dając możliwość docierania do nich kajakiem lub rowerem poprzez sieć dróg i ścieżek rowerowych – szlak turystyczny nr 1a czerwony im. Bolesława Krzywoustego.

Ze względu na unikalny charakter i ukształtowanie terenu, Brudzeński Park Krajobrazowy zwany jest również Mazowiecką Szwajcarią.

Powstanie dworu

Dwór Winnica został zbudowany w II poł. XIX wieku wg projektu architekta Józefa Hussa dla rodziny Ciółkowskich. Dalsze losy dworu i majątku wymagają doprecyzowania. Ostatnią właścicielką majątku wraz z dworem w 1945 r. wg Rocznika Muzeum Mazowieckiego była E. Łępicka a wg materiałów Instytutu Sztuki PAN J. Mazowiecki.

Po II Wojnie Światowej majątek Winnica o powierzchni 146,7 ha w ramach reformy rolnej został znacjonalizowany i przejęty przez Państwowy Fundusz Ziemi. W lutym 1945 przeprowadzona została parcelacja majątku, z której wyłączono dwór i park, które to przejęła gmina Brudzeń Duży. Po remoncie, w latach 1955 - 1965 w dworze mieściła się Izba Porodowa. Następnie budynek podzielono i przeznaczono na mieszkania komunalne. W 1990 roku dwór wraz z parkiem kupił od Skarbu Państwa prywatny właściciel. Ostatni mieszkańcy zostali wymeldowani z budynku na początku XXI wieku.

Od końca 2019 roku dwór wraz z przylegającym parkiem jest w rękach nowych właścicieli.

Przyszłość dworu

Dziś najważniejsze jest dla nas zatrzymanie dalszej dewastacji dworu oraz otaczającego go parku. Równolegle chcemy prowadzić działania związane z animacją tego miejca oraz udostępnianiem dworu zainteresowanym osobom. Przyszłość Dworu zależy od nas wszystkich, dlatego jeśli posiadasz jakiekolwiek informacje, zdjęcia, wspomnienia na temat tego miejsca to serdecznie zapraszamy do podzielenia się nimi i współpracy.

W 2020 roku udało się nam uprzątnąć wnętrze dworu, wykonać inwentaryzację zieleni parkowej oraz budynku, zabezpieczyć i uszczelnić dach, a także zinwentaryzować parkowe stawy oraz opracować wstępny projekt ich odtworzenia w pierwotnej formie. Cały czas prowadzimy też prace porządkowe i pielęgnacyjne w parku.

W 2021 roku planujemy dalej porządkować otoczenie wokół dworu oraz przygotowywać się do remontu budynku głównego.
Wszystkie prace prowadzimy w ścisłej współpracy z Konserwatorem Zabytków.